یک سوزن به خود، یک جوالدوز به مردم!
شیک بار: به گزارش شیک بار، در خبرها آمده بود که وزیر نیرو گفته است به مردی که برگهای درختش را در کوچه با آب آشامیدنی می شسته تذکر داده و وقتی با جواب سربالای او روبه رو شده، خودرا معرفی کرده و در نهایت فرمان داده که آب منزل او را برای دو روز قطع کنند!
تردیدی نیست که شستن برگ های درخت با آب آشامیدنی در این شرایط بحرانی آب در کشور ما قابل دفاع نیست و تذکر آقای وزیر تذکر به جایی بوده است. آقای علی آبادی که اینروزها زمزمه ی استیضاحش در مجلس برای هر دو مشکل اصلی مردم یعنی آب و برق مطرح بود بهتر از هر کس می داند که قطع آب مشترکین تابع قانونی می باشد که به مدیریت آب اجازه قطع آب مشترکین پرمصرف را داده است نه به انتخاب وزیر و فی المجلس. اگر باب شود و مدیران مملکت در بازدیدها و احتمالاً بدون طی تشریفات قانونی دستور برخوردی را بدهند اداره مملکت شکل "حسینقلی خانی" به خود می گیرد. با این وجود مشکل بزرگتر این اظهارات چیز دیگری است.
آدرس غلط
آقای وزیر همین طور واقف است که بحران آب بیش تر از آن که نتیجه مصرف بی رویه مشترکین باشد مولود ضعف در نظام مدیریت آب کشور است. ضعفی که نه در این دولت و حتی دولت قبلی که در نظام حکمرانی آب کشور و رویکرد های برنامه های کلان آب در خلال دهه ها بوده است. اینروزها در قامت تحلیل های کارشناسی به این بحث بسیار پرداخته می شود. همه آنها نشان داده که به قول آن اقتصاددانی که می گفت "در هیچ موضوعی مردم را مقصر ندانیم"، گذاشتن بار مسئولیت پیدایش این بحران بر دوش مردم هم توجیه ندارد.
نه تنها آقای وزیر که تقریباً عمده مردم میدانند که نود درصد آب در کشور ما به مصرف کشاورزی می رسد و سهم مشترکین خانگی در این قیاس آن قدر ناچیز است که پرداختن به آن شبیه دادن آدرس غلط در مبحث است. البته که صرفه جویی آب توسط مشترکین خانگی سبب صرفه جویی و مدیریت بهتر آب در شبکه شهری می شود ولی واقعیت این است که اگر مصرف آب کشاورزی در این سالها مدیریت می شد تراز آب پهنه ها و دشت های کشور به این وضع نمی افتاد و امکان برداشت از آن برای مصرف خانگی -که در مقایسه با برداشت کشاورزی بسیار ناچیز است- این چنین گرفتار مشکل نمی شد.
دیر شده، اما هنوز راه دارد اگر راه درست انتخاب شود!
سال گذشته مطلبی در خبرآنلاین در نقد طرح شیرین سازی و انتقال آب به فلات داخل کشور نوشتیم (اینجا) و نشان دادیم که این طرح اصلا اقتصادی نیست و بهای تمام شده آب حاصل از آن تقریباً یکصد برابر آب بهای معمول مردم و بیست برابر آب بهای مشترکین پر مصرف است. فارغ از اینکه این طرح برای چه کسانی نان دارد واضح است که برای مردم آب مناسبی ندارد. در آن مطلب از میان پنج خط انتقال آب، خط معروف به خط انتقال شرق را مد نظر قرار دادیم که مقرر است آب برای شرب و مصارف صنعتی استانهای سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی منتقل کند. با محاسباتی ساده که برمبنای مطالعات تفصیلی مهندسی و اقتصادی شکل گرفته بود نشان دادیم که اگر یک سوم اعتباری که به این طرح اختصاص داده شده است به طرح نوآورانه "تبدیل کشت سنتی زمینهای زراعی مردم به گلخانه" اختصاص پیدا کند همین مقدار آب از محل صرفه جویی مصرف آب آزاد می شود و علاوه بر صرفه جویی:
در این شرایط ناترازی برق که برق خانه های مردم قطع می شود دیگر نیاز به راه اندازی چهار نیروگاه بزرگ برق به ظرفیت هر کدام 160 مگاوات برای آن خط لوله نخواهد بود. تازه اگر نیروگاه ها هم راه اندازی شوند گاز مورد نیاز آنها بر ناترازی گاز در زمستان می افزاید! همه کشاورزان از تبدیل زمینهای زراعی اشان به گلخانه -که با کمک دولت باشد- استقبال می کنند چونکه هم برایشان این تبدیل هزینه ای ندارد و هم تولید آنها به جای یکی دو فصل در سال به کل ماههای سال گسترش می باید و با عنایت به مدرن بودن گلخانه ها، بهره وری اراضی آنها تا سه برابر افزایش خواهد یافت و علاوه بر این درآمد بزرگ جدیدی از محل فروش آب مازاد هم سوای از کشاورزی کسب می کنند. کاهش برداشت آب از منابع زیرزمینی ای که درحال تمام شدن است سبب التیام مشکل فرونشست می گردد، مشکلی که عوارض بیشماری دارد و بقول کارشناسان تا قلب کلان شهرهایی همچون مشهد، اصفهان، شیراز.... خزیده است. دیگر نیاز به کاهش روز افزون سهم برداشت چاههای کشاورزی بوسیله طرح هایی نظیر "تعادل بخشی" که نارضایتی ها و آثار اجتماعی به دنبال داشته است نخواهد بود. با عنایت به پراکنش چاهها، هزینه انتقال آب به مصرف کننده های مختلف کاهش پیدا می کند و به جای برداشت از یک خط انتقال می توان از نقاط مختلف در پهنه های متفاوت آب بلااستفاده داشت. اجرای این طرح به جای سالها فقط به ماهها زمان نیاز دارد. این در حالیست که تا همین حالا نزدیک به پنج سال از طرح انتقال آب گذشته و هنوز به بهره برداری نرسیده است.
این ها تنها قسمتی از فواید بسیاری است که اجرای این طرح دارد. البته که صرف نظر کردن از طرح فعلی که صدها هزار میلیارد تومان تا حالا خرج آن شده است و پیمانکاران بزرگ و خاصی هم دارد کار ساده ای نیست. منطقا آن طرح هم احتمالاً در آینده ای که به بهره برداری برسد امکان دارد کاربرد دیگری در زمان خودش داشته باشد.
مشکل در کشور ما این است که تصمیم گیری برای امور تخصصی متاثر از عواملی از خارج از حوزه کارشناسی است که بطور معمول زمینه سود و منافع عده ای قلیل یا بهره برداری های سیاسی در آنست.
این طرح در سال قبل عنوان شد برای نخستین بار در کشور در استان خراسان جنوبی به خواست مسؤلان استان به مرحله بررسی کارشناسانه و دقیق رسید و در همان سال قبل نتایج آن مشخص گردید و در جلسات مدیران استانی به تایید همه دستگاهها رسید. این مطالعات برای سه مجتمع در محل سه چاه کشاورزی که توسط سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی انتخاب شده بود بعنوان نمونه هایی از 2000 چاه کشاورزی خراسان جنوبی انجام شد و نتایج آن نشان داد که با اجرای آن نه فقط شصت هکتار از اراضی زراعی مردم از محل درآمدهایش به گلخانه تبدیل می شود که می تواند همه نتایج مورد انتظاری را که به آنها اشاره شد به دنبال داشته باشد.
البته این طرح هم همانند خیلی از طرح های دیگر به تأثیر از همان دو عاملی که ذکر شد پس از اتمام مطالعات به بایگانی سپرده شد و یکسال است که این مورد برای دیگر چاههای کشاورزی مورد استفاده قرار نگرفته است.
این که سهل است، حق الزحمه قرارداد مطالعات شرکت مهندسین مشاوری که آنرا در سال قبل انجام داده هم تابحال پرداخت نشده و از آن فراتر، شرکت مورد نظر ظاهرا به سفارشی از خارج از دستگاه متبوع از ادامه همکاریهای دیگر هم بتدریج و بدون دلیل و به گونه ای ناملموس کنار گذاشته شد!! امکان دارد این حکایت سبب تعجب شده باشد، پس ضروری است بگویم که اتفاقا نگارنده آن مقاله و این سطور مدیر عامل آن شرکت است!
حالا جا دارد از آقای وزیر بپرسیم که به نظر ایشان با قطع اب یک مشترک خانگی به مدت دوروز چقدر از مشکل بحرانی آب مملکت حل شده است؟
منبع: shikbar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب